Yunanistan’ın Arnavutluk’la olan kara sularını 6 milden 12 mile çıkararak deniz yetki alanlarını genişletme tarafındaki argümanları Lahey’e taşınıyor. Arnavutluk’un Libya üzere değerli olduğunu vurgulayan Emekli Yunan korgeneral, Arnavutluk’un MEB krizi konusunda Türkiye’den talimat aldığını argüman etti.
Arnavutluk Avrupa ve Dışişleri Bakanı Olta Xhaçka, 2 Aralık’ta Yunanistan’ın başşehri Atina’daki temasları kapsamında Yunan mevkidaşı Nikos Dendias ile bir ortaya geldi.
Yunan basını, Xhaçka ve Dendias görüşmesinde Arnavutluk ile Yunanistan ortasındaki deniz yetki alanlarının sonlandırılması konusunun gündeme geldiğini aktardı.
Haberde MEB krizinin görüşüleceği Lahey Milletlerarası Adalet Divanı öncesi iki mevkidaşın bir ortaya gelmesine dikkat çekildi.
TÜRKİYE ARNAVUTLUK’A BASKI YAPTI İDDİASI
Yunan basını, Türkiye’nin deniz yetki alanlarının sonlandırılması konusunda Arnavutluk’a baskı yaptığını tez etti. Emekli Korgeneral Lambros Tzoumis, Türkiye ve Arnavutluk ortasındaki tarihi bağa dikkat çekti.
“ARNAVUTLARIN HER KARARINDA ONAY ALDIKLARI BİR TÜRKİYE VAR”
Libya üzere Arnavutluk MEB’in ehemmiyetine vurgu yapan Tzoumis, “Tarihin derinlerine girmek gerekiyor. Türkiye’den gördüğümüz üzere Arnavutluk tarafında da benzeri fikirler görmek mümkün. Arnavutluk ile başta MEB olmak üzere birçok problemimiz var. Bir de Arnavutların her kararında onay aldıkları bir Türkiye var tabii” dedi.
ANLAŞMAZLIĞIN TARİHİ
Arnavutluk ile Yunanistan ortasındaki sonları belirleyen birinci doküman 1913 yılında düzenlenen Londra Büyükelçiler Konferansı’na dayanıyor. Bunun akabinde 27 Ocak 1925 tarihinde de iki ülke ortasındaki sonları belirleyen bir protokol imzalandı. Son olarak, Arnavutluk sonlarına ait sonuncu karar 30 Temmuz 1926 tarihli Paris Büyükelçiler Konferansı’nda tasarlanarak verildi ve karar Arnavutluk, Yunanistan ve Yugoslavya temsilcileri tarafından imzalandı. Kelam konusu kararlar ve protokoller Arnavutluk ve Yunanistan için zarurî hudut sınırını belirlese de, son yıllarda deniz yetki alanlarının sonlandırılması konusu iki ülke ortasında çözümlenemeyen bir sıkıntı olarak yer almaya devam ediyor.
Arnavutluk ile Yunanistan ortasındaki deniz yetki alanları sıkıntısı, muahede 2010 yılında “düşürülse” de, açık bir sorun olarak kalmaya devam etti ve mevzu hem Arnavutluk’ta hem de Yunanistan’da tartışmalara neden oldu.
Arnavutluk Başbakanı Edi Rama ile devrin Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras idaresindeki hükümetler, Nisan 2018’de iki ülke ortasındaki deniz yetki alanlarının sonlandırılması konusunda yine resmi görüşmelere başladı. Birkaç çeşit görüşmenin akabinde kesin bir muahedeye varılamadı ve müzakereler yarıda kesildi. Ayrıyeten Yunanistan’ın İyon denizindeki deniz yetki alanlarını genişletme tarafındaki argümanları, Arnavutluk üst seviye yetkililerince sıkça reaksiyonla karşılandı. Rama bu tezlere karşı “12 millik hak lakin uygulanması mümkün olan yerde uygulanır” tezini ortaya koyarak 12 mil hakkının UNCLOS’tan kaynaklandığını ve ülkesinin de bu hakkı 1990 yılında hakkaniyete uygun bir formda kullandığını hatırlattı.
Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen muahedeyi imzalayan eski Başbakan Berisha ise geçtiğimiz Ağustos ayında Yunanistan’ın kara sularını 6 milden 12 mile çıkarma planıyla ilgili yaptığı bir açıklamada “Bu, Arnavutluk için ziyanlıdır. Bölge bilhassa Türkiye ile Yunanistan ortasında var olan ihtilaflı iklimle ilgili olarak problemlidir ve bunun önemli sonuçları olacaktır” tabirlerini kullandı.
Arnavutluk ile Yunanistan ortasındaki son uyuşmazlık ise 2020’de meydana geldi. Arnavutluk yetkilileri tarafından 20 Ekim 2020’de yapılan açıklamada, Yunanistan ile bahsin memleketler arası mahkemelere taşınması için mutabakata vardıkları bildirilirken, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias Tiran ziyareti sırasında mevzunun Lahey Milletlerarası Adalet Divanı’na incelenmek üzere gönderileceğini doğruladı.
Tarafların evraklarını hazırlamasının akabinde, Lahey’deki Memleketler arası Adalet Divanı’na giderek savlarını savunması bekleniyor. Mahkemenin sıkıntıyı son karara bağlamasıyla, sorunun iki ülke ortasında “açık bir sorun” olmaktan çıkacağı ve artık bir nihayete ereceği düşünülüyor.
