Jüristokrasi, demokrasiye zıt bir yönetim biçimidir. Demokraside, egemenlik halka aittir ve yasama, yürütme ve yargı güçleri birbirinden bağımsızdır. Jüristokraside ise, yargı, yasama ve yürütme güçlerini kendi elinde toplar ve bu güçleri kendi çıkarları doğrultusunda kullanır.
Jüristokrasinin ortaya çıkmasına çeşitli nedenler olabilir. Örneğin, bir ülkede hukukun üstünlüğü ve bağımsız yargının olmadığı durumlarda, yargıçlar siyasi iktidarla yakın ilişkiler kurabilir ve bu ilişkiler sonucunda yargı, siyasi iktidarın bir aracı haline gelebilir.
Jüristokrasinin olumsuz etkileri arasında, hukukun üstünlüğünün zedelenmesi, siyasi baskının artması ve vatandaşların temel hak ve özgürlüklerinin kısıtlanması yer alır.
Türkiye’de, yargı bağımsızlığının tam olarak sağlanamaması nedeniyle, yargının siyasi iktidarla yakın ilişkiler kurması ve bu ilişkiler sonucunda yargının siyasi iktidarın bir aracı haline gelmesi gibi sorunlar yaşanmaktadır. Bu durum, Türkiye’de juristokrasinin ortaya çıkmasına yol açabilecek bir risk olarak değerlendirilmektedir.
Jüristokrasinin bazı örnekleri şunlardır:
Roma İmparatorluğu’nda, imparator tarafından atanan yargıçlar, yasama ve yürütme güçlerini de elinde bulundurmaktaydı.
Orta Çağ Avrupa’sında, kilise tarafından atanan yargıçlar, kilisenin çıkarlarını korumak için siyasi iktidar üzerinde etkiliydi.
yüzyılda, Avrupa’da bazı ülkelerde, yargı bağımsızlığının sağlanamaması nedeniyle, yargıçlar siyasi iktidarın bir aracı haline gelmişti.
yüzyılda, bazı Latin Amerika ülkelerinde, askeri darbeler sonucunda kurulan askeri yönetimler, yargının bağımsızlığını ortadan kaldırarak juristokrasiye geçiş yapmıştır.
